BİR AŞK HİKAYESİ

Schumann—Kreisleriana

Romantizm, 19. yüzyılda yeni bir tür Avrupa edebiyatının ortaya çıkması anlamına geliyordu. 19’uncu yüzyılın en ileri bestecileri, müziğin geleceğinin, tek başına müzik ya da edebiyattan daha büyük bir karma sanat formu yaratmak için müziği edebiyatla birleştirmeye bağlı olduğuna inanıyordu. Bu tür besteciler için bu, bir şekilde duyguları tasvir edecek, resimler çizecek ve tamamen enstrümantal terimlerle hikayeler anlatacak, enstrümantal müzik anlamına geliyordu. Hiçbir 19. yüzyıl bestecisi, 1810’da doğan ve 1856’da ölen Robert Schumann kadar samimi bir itirafla müzik ve edebiyatı birleştirmenin gerekliliğine inanmamıştır.

Romantizme özgü kendini ifade etme dürtüsü, bestecilerin müziklerinin sürekli yeni ifade içeriklerini tanımlamak için sürekli yeni müzikal araçlar yaratmalarını gerektiriyordu. Genel ama doğru bir şekilde konuşmak gerekirse, tematik melodiler daha uzun, daha karmaşık ve katı bir cümle yapısını izlemeye daha az meyilli hale geldi. Aynı şekilde, besteciler her zamankinden daha özgün, her zamankinden daha çağrışımlı müzikal ortamlar yaratmaya çalıştıkça armonik uygulamalar da daha karmaşık hale gelmiştir.

Örneğin, Frédéric Chopin’in müziğinde sıkça duyduğumuz acılı melankoli, tipik olarak geciktirilen veya tamamen kaçınılan armonik çözümlerin veya yeni anahtarlara zarif bir şekilde yapılan modülasyonların bir sonucudur.

Bir Aşk Hikayesi

Schumann’ın piyano öğretmeninin kızı olan Clara Wieck, 13 Eylül 1835’te 16 yaşına bastı. Ender bulunan bir genç kadındı: yetenekli, zeki,şakacı ve çarpıcı derecede güzeldi; yetişkinler arasında da rahattı ve erkekler üzerindeki gücünün giderek daha fazla farkına varıyordu.25 yaşındaki Robert Schumann onun 16. doğum günü partisindeydi ve kendi itirafına göre o gün ona aşık oldu. Clara’nın babası Friedrich Wieck, Robert ve Clara’nın ilişkisini öğrendiğinde tamamen çılgına döndü. Schumann’ı öldürmekle tehdit etti ve ikilinin birbirlerini bir daha görmelerini yasakladı. Baba Wieck, Clara’yı Leipzig’den ve Robert Schumann’dan uzak tutmak amacıyla uzun bir konser turuna çıkardı.

Sonraki dört yıl boyunca Clara’nın babası Schumann’dan kurtulmak için tehdit, iftira ve hatta fiziksel saldırı da dahil olmak üzere elindeki tüm silahları kullandı. Sonunda Robert ve Clara, Wieck’i mahkemeye vermek ve evlenmek için dava açmak zorunda kaldılar. Uzun ve acımasız bir hukuk mücadelesinden sonra mahkeme Robert ve Clara’nın lehine karar verdi. Nihayet 12 Eylül 1840’ta evlendiler.

1836-1840 yılları arasında Schumann’ı Clara’ya duyduğu çaresiz tutku kadar meşgul eden ve etkileyen başka bir şey olmamıştır; bu tutku o dönemde bestelediği müziklerin büyük çoğunluğuna ilham kaynağı olmuştur.

Kreisleriana, Op. 16 

Clara 13 Eylül 1838’de 18 yaşına girdi. Friedrich Wieck, kızının 18.doğum günü şerefine Schumann’a iki şart sundu: Robert ve Clara,halka açık bir yerde olmak kaydıyla birbirlerini görebilecek ve Clara turnedeyken birbirlerine mektup yazabileceklerdi. Yirmi yedi yaşında yetişkin bir adam olan Schumann bu şartları küçük düşürücü buldu ve bunların Clara’nın arzularına verilen geçici bir tavizden başka bir şey olmadığına inanıyordu.

Sonraki bir yıl boyunca Schumann’ın ruh hali, Clara ile olan ilişkisine dair algısına bağlı olarak manik zirvelere yükseldi ve depresif derinliklere düştü. Schumann 1838’deki manik krizlerinden birinde beş gün içinde piyano için sekiz parçadan oluşan bir albüm besteledi ve buna “Kreisleriana” adını verdi. Friedrich Wieck,Schumann’ın bu eseri Clara’ya ithaf edeceğini duyunca çılgına döndü. Clara’nın isteği üzerine ( içini ferah tutması için ) Robert ithafı geri çekti ve eseri, kendi Balad no. 2’sini Schumann’a ithafetmiş olan Frédéric Chopin’e ithaf etti.

Kreisleriana başlığı, E. T. A. Hoffman tarafından Kapellmeister (Orkestra Şefi) Johannes Kreisler adıyla yaratılan kurgusal bir müzisyene atıfta bulunmaktadır. Hoffmann’ın kendisi de Jekyll ve Hyde gibi bir yaşam sürmüş, gündüzleri Prusya hukuk mahkemelerinde saygın bir yargıç olarak çalışmış, geceleri ise ayyaş ve hikaye anlatan bir adam haline gelmiştir. Şizofreni olan iyi kalpli Kapellmeister Kreisler, Hoffmann’ın kendisi gibi, nefret ettiği muhafazakar düzen ile özgür düşünce ve sanata olan bağlılığı
arasında gidip gelen biriydi.

Kapellmeister Kreisler, Hoffmann’ın üç romanında yer alır. Bu romanlardan ilki 1813 yılında yazılmıştır ve “Kreisleriana” adını taşımaktadır. Schumann çocukluğundan beri “Kreisler” karakterinin büyüsüne kapılmıştı ve bir yetişkin olarak Kreisler’i  ,Clara’ya olan tutkulu yarı deli bir adam olarak, kişiselleştirmeye ve özdeşleştirmeye başlamıştı.

Schumann’ın Kreisleriana’sı sekiz kısa bölümden oluşmaktadır.Kapellmeister Kreisler ve Robert Schumann’ın kendisi gibi,Kreisleriana da bipolardır; sadece bölümler arasında değil,bölümlerin içinde de şiddetli ruh hali değişimleri sergiler.

Kreisleriana, Schumann’ın 1838’deki ruh halinin bir portresini çizer- Clara Wieck’e olan duygularından büyük ölçüde etkilenen bir ruh hali. Her bir bölüm Schumann’ın kişiliğinin ve arzularının, bilinçli ve bilinçdışı yaşamının bazı parçalarını veya parçalarını temsil ettiğinden, eser ruhsal bir günlükten başka bir şey değildir.

Trajik Son

Robert ve Clara’nın aşk hikâyesi trajik bir şekilde sona erdi.Schumann 1831’de, 21 yaşındayken bir fahişeden frengi kaptı ve sonraki 23 yıl boyunca, 1854 Şubat’ında delirene kadar giderek ağırlaşan bir dizi nörolojik hastalıktan muzdarip oldu.Halüsinasyonlarla boğuşan Schumann 27 Şubat 1854’teDüsseldorf’ta bir köprüden Ren Nehri’ne atlayarak intihara teşebbüs etti .

Kurtarıldı ama aklı gitmişti. Bonn yakınlarında, Düsseldorf’un yaklaşık 80km  güneyinde bir akıl hastanesine yerleştirildi.Hayatının son birkaç yılını orada mırıldanarak, gevezelik ederek ve yitip giderek geçirdi. 29 Temmuz 1856’da öldü. İki gündür onun yanında olan Clara, bir arkadaşını almak için tren istasyonuna gitmişti. Hastaneye döndüğündeyse Robert’ın öldüğünü öğrenmişti…